Obsada

Dragoljub Aleksić, Bratoljub Gligorijević, Vera Jovanović, Ivan Živković, Ana Milosavljević, Pera Milosavljević

nagrody

Berlin IFF 1968 – FIPRESCI Prize, Silver Berlin Bear

Opis filmu

W 1942 roku Dragoljub Aleksić, akrobata i atleta, zrealizował melodramat Bezbronna niewinność – pierwszy film dźwiękowy w języku serbskim. Aleksić był scenarzystą, reżyserem, a także bohaterem filmu i odtwórcą głównej roli. W 1968 roku do zapomnianego obrazu powrócił Dušan Makavejev, który swoją Bezbronną niewinność rozpoczyna informacją, że to nowa edycja starego, dobrego filmu. Makavejev łączy duże fragmenty oryginału ze współczesnym dokumentem o Aleksiciu i jego współpracownikach. Z jednej strony reżyser bawi się formą, podkreślając amatorszczyznę i kicz produkcji z lat 40. (np. barwiąc fragmenty filmu). Z drugiej – przez dodanie scen z archiwalnych kronik zmienia kontekst historyczny i ideologiczny. Groteskowa stylizacja podstarzałego Aleksicia na herosa umieszczonego na obrotowej platformie-cokole jest nie tylko kpiną z jego samouwielbienia, ale też krytyką kultu jednostki typowego dla systemów totalitarnych.

Opracowanie: Marta Miś

Informacje o reżyserze

Dušan Makavejev

Serbski reżyser i scenarzysta, związany z jugosłowiańską Nową Falą. Urodził się w 1932 roku w Belgradzie (Królestwo Jugosławii). Studiował psychologię na Uniwersytecie w Belgradzie, a następnie reżyserię w belgradzkiej Akademii Teatru, Filmu, Radia i Telewizji. W latach 50., podczas studiów uniwersyteckich, podobnie jak jego francuscy rówieśnicy z kręgu Nowej Fali, zajmował się krytyką filmową; współpracował z klubem filmowym Beograd, próbował także swoich sił w teatrze jako aktor i reżyser. Pierwsze amatorskie filmy krótkometrażowe Makavejev realizował od 1953 roku. Jako uważny obserwator rzeczywistości odnalazł się w dokumencie, który w znaczący sposób wpłynął na jego metodę twórczą. Autorski „charakter pisma” widać w długometrażowym debiucie Człowiek nie jest ptakiem z 1965 roku. Jego czwarty pełny metraż, film WR – tajemnice organizmu (1971), wzbudził wiele kontrowersji, powodując nawet to, że reżyser naraził się jugosłowiańskim władzom. Makavejev wyemigrował wówczas do Francji i przez blisko 20 lat pracował za granicą; odwiedzał Stany Zjednoczone, m.in. na zaproszenie fundacji Francisa Forda Coppoli. Do ojczyzny powrócił w latach 90., dziś mieszka w Belgradzie i Paryżu. Jego filmy były prezentowane na najważniejszych festiwalach filmowych (Cannes, Berlinale). Zasiadał w jury festiwali w Berlinie (1970) i Wenecji (2004). W 1998 roku otrzymał nagrodę specjalną na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w São Paulo.

Filmografia

1953 Jatagan mala (doc., short)

1955 Pieczęć / Pečat / The Seal (short)

1957 Rozbite lustro Antoniego / Antonijevo razbijeno ogledalo / Anthony’s Broken Mirror (short)

1958 Nie wierzcie w pomniki / Spomenicima ne treba verovati / Don’t Believe in Monuments (short)

1958 Album pszczelarza / Slikovnica pčelara / Beekeeper’s Scrapbook (doc., short)

1958 Śniące kolory / Boje sanjaju / Colors Are Dreaming (doc., short)

1958 Przeklęte święto / Prokleti praznik / Damned Holiday (doc., short)

1959 Co to jest rada zakładowa? / Što je radnički savjet? / What Is a Workers’ Council? (short)

1961 Edukacyjna bajka / Pedagoška bajka / Educational Fairy Tale (short)

1961 Ene, due, rabe / Eci, pec, pec / One Potato, Two Potato (short)

1961 Uśmiech ’61 / Osmjeh ’61 / Smile ’61 (short)

1962 Miss Piękności ’62 / Ljepotica ’62 / Miss Beauty ’62 (doc., short)

1962 Film o książce / Film o knjizi A.B.C. / Film About a Book (short)

1962 Pochód / Parada / Parade (doc., short)

1962 Precz z płotami / Dole plotovi / Down with the Fences (short)

1964 Nowe zwierzę domowe / Nova domača životinja / New Domestic Animal (doc., short)

1964 Nowa zabawka / Nova igračka / New Toy (short)

1965 Człowiek nie jest ptakiem / Čovek nije tica / Man Is Not a Bird

1967 Miłosny przypadek, czyli tragedia telefonistki / Ljubavni slučaj ili tragedija službenice P.T.T. / Love Affair, or the Case of the Missing Switchboard Operator

1968 Bezbronna niewinność / Nevinost bez zaštite / Innocence Unprotected (doc.)

1971 Tęsknię za Sonją Henie / Nedostaje mi Sonja Henie / I Miss Sonia Henie (short)

1971 WR – tajemnice organizmu / W.R. – Misterije organizma / WR: Mysteries of the Organism

1974 Sweet Movie

1974 Politfuck (as Sam Rotterdam, segment in Wet Dreams)

1981 Czarnogóra, czyli perły i wieprze / Montenegro / Montenegro – Or Pigs and Pearls

1985 Coca-Cola Kid / The Coca-Cola Kid

1988 Manifest / Manifesto

1993 Goryle kąpią się w południe / Gorila se kupa u podne / Gorilla Bathes at Noon

1994 Dziura w duszy / Rupa u duši / A Hole in the Soul (doc.)

1995 Duńskie dziewczyny pokazują wszystko / Danske piger viser alt / Danish Girls Show Everything (co-dir.)

Opracowanie: Marta Miś

Stopka