Poznaliśmy dziś program konkursu głównego 37. Gdynia Film Festival (7 - 12 maja 2012).

MFF T-Mobile Nowe Horyzonty widzów gdyńskiego festiwalu zaprasza też do zapoznania się z programem sekcji "Nowe Horyzonty Światowego Kina: Rumunia". W ramach współpracy obu festiwali Joanna Łapińska, dyrektorka artystyczna MFF T-Mobile Nowe Horyzonty, wybrała do niej najciekawsze filmy ze słynnej Rumuńskiej Nowej Fali, która odcisnęła piętno na minionej dekadzie w kinie światowym.

Cristian Mungiu, reżyser nagrodzonego Złotą Palmą w Cannes filmu 4 miesiące, 3 tygodnie, 2 dni zapytany o fenomen nowego kina rumuńskiego mówił:

"Moje pokolenie nie odkryło Ameryki - po prostu zrozumieliśmy, że trzeba wrócić do opowiadania historii. Nie robić przypisów do dawnych czasów. Chociaż to fakt, że nie zrozumieliśmy tego od razu. Pierwszy raz byliśmy w Cannes w 2001 roku - 12 lat po zmianach systemowych. Dopiero wtedy cały nasz bagaż historyczny ułożył nam się w pewien obraz i mogliśmy zacząć robić filmy w swoim imieniu, nie w imieniu naszej przeszłości." (dziennik.pl)

"Nasze filmy stylistycznie dość się od siebie różnią. Lubimy jednak opowiadać w bardzo osobisty sposób i to je do siebie zbliża. Odsłaniamy w nich fragmenty naszych życiorysów. Nie posługujemy się kłamstwem. Aby uwiarygodnić narrację, stosujemy długie ujęcia, mało dynamiczny montaż i bardzo oszczędnie podkładamy muzykę. Często w ogóle jej nie ma. Wszyscy jesteśmy też własnymi producentami, bo to nam zapewnia artystyczną wolność." ("Polityka")

W programie:

Śmierć pana Lazarescu

reż. Cristi Puiu, Rumunia 2006

nagrody: MFF w Cannes 2005 (Un Certain Regard) - najlepszy film; MFF w Bratysławie 2005 - specjalne wyróżnienie, Specjalna Nagroda Jury, Specjalna Nagroda Jury Ekumenicznego; Transilvania MFF 2005 - nagroda dla najlepszego filmu rumuńskiego, reżysera i najlepszych aktorów, nagroda FIPRESCI, Nagroda Publiczności; MFF w Kopenhadze 2005 - Specjalna Nagroda Jury, nagroda dla najlepszego aktora; MFF w Chicago 2005 - Silver Hugo

Przejmujący, naturalistyczny obraz choroby i odchodzenia. Dante Remus Lazarescu jest emerytem i mieszka z trzema kotami w maleńkim mieszkanku w Bukareszcie. Pewnej nocy źle się czuje i wzywa pogotowie. Karetka w końcu przyjeżdża i zabiera go w nieprawdopodobną podróż po stołecznych szpitalach. W drodze pojawia się kilka sprzecznych diagnoz, opóźniających udzielenie pomocy. Lekarze zachowują stoicki spokój, zaś pan Lazarescu - zredukowany do roli pacjenta - jest już tylko chorym, umierającym ciałem.

Cristi Puiu: To opowieść o panu Lazarescu i jego powolnym odchodzeniu. Mówi o świecie, w którym nie istnieje miłość do bliźniego, o powszechnej ignorancji wobec czyjegoś wołania o pomoc i o tym, że w ostatecznym rozrachunku zawsze jesteś sam.

4 miesiące, 3 tygodnie i 2 dni

reż. Cristian Mungiu, Rumunia 2007

nagrody: MFF w Cannes 2007 - Złota Palma, nagroda FIPRESCI; European Film Awards 2007 - najlepsza reżyseria, najlepszy film; MFF w San Sebastián 2007 - nagroda FIPRESCI

Rumunia, ostatnie dni komunizmu. Otilia i Gabita są studentkami, mieszkają w jednym pokoju w Bukareszcie. Gabita jest w ciąży. Dziewczyny organizują spotkanie w tanim hotelu z niejakim panem Bebe, który ma wykonać nielegalną aborcję. Ale pan Bebe nie chce od nich pieniędzy. Żąda zapłaty w naturze.

Cristian Mungiu: Nie chciałem zrobić filmu o aborcji ani o komunizmie. Myślę, że ten film mówi o czymś więcej. Aborcja to dobry przykład wpływu, jaki wywierały na nas propaganda i edukacja, nawet jeśli wówczas nie zdawaliśmy sobie z tego sprawy. Aż do 1966 r. aborcja była w Rumunii dozwolona, a potem weszło nowe prawo - Ceaucescu wydał słynną ustawę zakazującą aborcji, aby rodziły się liczne rzesze ludzi, którzy realizowaliby oczekiwania komunistycznego świata. Kobiety nie były na to przygotowane i w ten sposób na świat przyszło mnóstwo dzieci. Ja również urodziłem się w ten sposów, dlatego uważałem, że ten film może okazać się ważny... Z powodu presji reżimu, kobiety i rodziny były tak zajęte problemem, jak nie dać się złapać na nielegalnej aborcji, że nie poświęcali ani chwili na rozważenie moralnej strony tego zagadnienia...

California Dreamin'

reż. Cristian Nemescu, Rumunia 2007

nagrody: MFF w Cannes 2007 (Un Certain Regard) - najlepszy film

"Utrzymana w gogolowskim tonie groteska pokazuje, jak opowiadać o najnowszej historii, by zaciekawić świat. Nemescu na bazie autentycznej historii, która wydarzyła się na niewielkiej stacyjce kolejowej w Capalnicy, zbudował gorzką metaforę ustrojowej transformacji. Zawiadowca stacji zatrzymywał kursujące w okolicy pociągi i pobierał haracz od przewożonych towarów. W 1999 roku w czasie interwencji NATO na Bałkanach zablokował wojskowy transport z radarem, mającym posłużyć jako element tarczy antyrakietowej do szybszego zakończenia wojny w Jugosławii. Transport stał na bocznicy trzy dni, a w międzyczasie toczyła się zażarta dyskusja o wysokość należnej łapówki.

Nemescu wycisnął z tej absurdalnej historii o korupcji, paranoicznej biurokracji i bezprawiu raczkującego kapitalizmu przejmującą, symboliczną opowieść o losie wschodnioeuropejskich narodów, ślepo zapatrzonych w amerykańskie obietnice zaprowadzenia demokracji. Film cofa się w retrospekcjach do czasów hitlerowskiej okupacji, ukazuje złożone motywacje ludzi z wielkimi nadziejami oczekujących interwencji aliantów. Kolaborują, idą na współpracę z okupantami, byle ocalić swoje rodziny i majątek do czasu wyzwolenia przez Amerykanów. Ceną tych kompromisów i przykrych wyborów (również za komuny) były oskarżenia o zdradę, szantaże, anarchia, gangsterskie układy podszyte głębokim poczuciem krzywdy i niesprawiedliwości.

Nawet po obaleniu totalitaryzmu utopijne myślenie, że sama obecność Amerykanów naprawi ich świat, okazało się silniejsze od trzeźwego spojrzenia na rzeczywistość." (Janusz Wróblewski, "Polityka")

Policjant, przymiotnik

reż. Cornelius Porumboiu, Rumunia 2009

nagrody: MFF w Cannes 2009 (Un Certain Regard) - nagroda jury

Policjant Cristi odmawia aresztowania chłopaka za częstowanie szkolnych kolegów haszyszem. "Nakłanianie do zażycia narkotyków" jest karalne, ale Cristi uważa, że obowiązujące przepisy zostaną zmienione, nie chce więc mieć na sumieniu życia niefrasobliwego młodego człowieka. Dla jego przełożonego sumienie znaczy jednak coś innego…

Cornelius Porumboiu: Zawsze pociągały mnie filmy detektywistyczne. Taki film wciąga widza. Jest jak łamigłówka, którą musisz rozwiązać. Nie sposób powstrzymać się od zgadywania, jaki będzie dalszy rozwój wypadków. Na końcu zagadka zostaje rozwiązana i wszystko układa się w jedną całość. Pracując nad tym filmem przeprowadziłem niemal kliniczną analizę procedur pracy policji. Śledziłem policję tak, jak policja śledzi podejrzanych.

Piknik

reż. Adrian Sitaru, Rumunia / Francja 2008

nagrody: FF w Salonikach 2008 - najlepsza aktorka, nagroda specjalna jury; FF w Estoril 2008 - nagroda specjalna jury; MFF w Palm Springs 2009 - nagroda za innowacyjność

Przenikliwa diagnoza aktualnego stanu ducha w postkomunistycznej Rumunii. Sfrustrowany nauczyciel i jego zamężna kochanka jadą na piknik za miasto. Kiedy siedząca za kierownicą Lubi potrąca nieumyślnie prostytutkę, bohaterowie postanawiają ukryć jej ciało. Jednak okazuje się, że dziewczyna ciągle żyje, więc udają troskę o jej zdrowie i zapraszają na wędkowanie nad rzeką. Kto w tym towarzystwie okaże się rybą, a kto rybakiem? Skromny, mały, autorski film o inteligentnym scenariuszu i dobrze skonstruowanych postaciach utrzymany w najlepszej tradycji Noża w wodzie czy Matni Polańskiego.